Zespół staroruskiej muzyki religijnej Sirin (Rosja)

„Rosyjski liturgiczny śpiew cerkiewny i pieśni religijne z okresu średniowiecza”

18. 11. 2009 r. – środa
godz. 20.00
Kościół MB Zwycięskiej, ul. Łąkowa 40

Archiwum Festiwalu

O festiwalu

Pobierz

Cookies

Zespół staroruskiej muzyki cerkiewnej SIRIN (Moskwa)

Rosyjski liturgiczny śpiew cerkiewny i pieśni religijne z okresu średniowiecza — program

Sirin — skład chóru

Utworzony został w 1989 roku przez grupę młodych zawodowych muzyków, których połączyła idea odrodzenia dawnych prawosławnych tradycji śpiewaczych. Swoją nazwę zespół przyjął od imienia rajskiego ptaka — Sirina, który śpiewa „niewysłowione pieśni o duszach zbawionych”. W swojej działalności badawczej i wykonawczej, opierając się na osiągnięciach specjalistów z dziedziny językoznawstwa i muzykologii, badających średniowiecze na Rusi, muzycy dążą do ożywienia staroruskich śpiewów cerkiewnych. Repertuar zespołu jest wyjątkowo różnorodny; mieszczą się w nim śpiewy znamienne, pątnicze, demiestwienne, kijowskie, bułgarskie, greckie, a także rozliczne pieśni klasztorne, wczesne formy ruskiej polifonii i wczesnoruskie partesy. Jeszcze jednym, unikalnym kierunkiem działalności zespołu jest zbieranie, studiowanie i wykonywanie pieśni religijnych z gatunku ludowej twórczości muzycznej i poetyckiej, w której zachował się odwieczny prawosławny, właściwy rosyjskiemu narodowi sposób pojmowania świata.

„Śpiew bez wibracji, bogaty w alikwoty, przypominający z urody śpiew serafinów” — tak scharakteryzował brzmienie zespołu niemiecki krytyk muzyczny, a występ zespołu nazwał on „dźwięczącym znakiem Bożej Mądrości, o której dają świadectwo wykonywane dla niej hymny”. Unikalne walory wykonawcze zespołu zwróciły nań uwagę kompozytorów współczesnych. Specjalnie dla Sirina kompozytor Władimir Martynow napisał oratorium pod tytułem Lamentacje proroka Jeremiasza, którego pierwsze wykonanie w reżyserii Anatolija Wasiliewa odbyło się w Moskwie w styczniu 1991 roku. Zespół brał udział we wszystkich prestiżowych festiwalach średniowiecznej i religijnej muzyki w Rosji i poza jej granicami: w Polsce, Niemczech, Francji, Włoszech, Szwajcarii i na Węgrzech. Dokonał też nagrań płytowych: „Religijne pieśni cerkiewne narodu rosyjskiego” (Francja), „Staroruska muzyka cerkiewna” (Anglia), „Chrystus się rodzi” (Rosja).

Andriej Kotow, kierownik zespołu, jest zawodowym dyrygentem i folklorystą. Zajmując się od 1980 roku problemami tradycyjnej kultury śpiewaczej, zetknął się z ostatkami unikalnych średniowiecznych tradycji śpiewu cerkiewnego na Rusi XII-XVII wieku. Stopniowo, gromadząc teoretyczną i praktyczną wiedzę o tych tradycjach, postanowił stworzyć zespół, aby podjąć próbę zrozumienia i ożywienia muzyki dawnej Prawosławnej Rusi, przywrócić tę muzykę współczesnej praktyce służby bożej oraz kulturze religijnej.

Brzmienie zespołu odznacza się szczególną manierą, która łączy metody mistrzów autentycznego śpiewu, wyrazisty, nasycony wysokimi tonami dźwięk i wyszukaną, subtelną melodyjną estetykę.

Szczególne miejsce w repertuarze zajmują wiersze religijne. Są to pieśni o charakterze duchowym – gatunek niegdyś bardzo rozpowszechniony, wyróżniający się bogactwem form, w którym przedziwnie mieszają się tradycje muzyczne różnych czasów i narodów.

Programy prezentowane przez zespół opierają się zawsze o dramatyczne podłoże, są przepełnione czynem i ruchem. Ich treść kryje w sobie więcej aniżeli tylko chęć zapoznania się ze skarbami staroruskiej sztuki śpiewnej. Śpiewacy-badacze starają się pokazać, jak człowiek wierzący w Boga postrzega świat, za pośrednictwem osobistego przeżywania pradawnych śpiewów.

Programy prezentowane przez zespół powstawały w różnym czasie:

„Chrystus się rodzi, wychwalajcie Go!” (Liturgiczne śpiewy Bożonarodze-niowego nabożeństwa z XVI-XVII w., wiersze religijne, utwory ku czci Chrystusa, dramat narodowy „Śmierć król Heroda”);

„Wędrowiec” (pieśni religijne wędrownych lirników (lirnik — białoruski i ukraiński wędrowny bajarz ludowy), ludowe zaśpiewy religijnych wierszy, autorskie zaśpiewy „Sirina”);

„Wiosna pokuty” (śpiewy z okresu Wielkiego Postu z XV-XVII w., klasztorne śpiewy pokutne, wiersze religijne);

„Nowe niebo, nowa ziemia” (Narodziny, Chrzest, Życie, Śmierć, Zmartwych-wstanie);

„Narodziny Matki Bożej” (śpiewy cerkiewne ku czci narodzin Matki Bożej, ludowe religijne wiersze poświęcone narodzinom Maryi, Matki Boga)

„Wiersz o Świetlistym Raju”

W 2000 roku zrekonstruowano „Pechnoye deystvo” – dawny liturgiczny rytuał. To unikalne dzieło z dużym powodzeniem pokazano na Światowej Olimpiadzie Teatralnej w Moskwie.

„Sirin” prowadzi długą i owocną współpracę z kompozytorami i reżyserami, których twórczość jest zbieżna z tematyką zespołu. Specjalnie dla niego napisano: „Lament Jeremiasza”, „Kazanie na górze”, „Zabawy aniołów i ludzi” Wladymira Martynowa, „Muzyka dla Bożego Narodzenia”, „Słowo” Pawła Karmanowa, muzyka do spektaklu „Szynel” Aleksandra Baszki i inne.

Prace teatralne „Sirina”: „Lament Jeremiasza”, „Mozart i Salieri” (reżyser Anatolij Wasiliev), „Szynel” (reżyser Walerij Fokin), „Niedorzeczny poemacik” (reżyser Kama Ginkas).

W 2006 roku wspólnie z kwartetem „Kronos” została wystawiona rosyjska premiera utworu „Sun Rings” (Terry Riley USA) w dużej sali Domu Muzyki w Moskwie.

Zespół często występuje gościnnie w Rosji i za granicą. Zaledwie w ciągu ostatnich lat kolektyw bywał w Estonii, Czechach, Portugalii, Francji, Anglii, Chinach (w Pekinie był specjalnym gościem 8 Kongresu Chórów Państw Azjatyckich), Indii, Brazylii, Ameryce, Polsce.

Zespół był uczestnikiem 1-go Europejskiego Sympozjum Muzyki Chóralnej Lublanie, Światowego Sympozjum Muzyki Chóralnej w Rotterdamie, festiwalu w Starym Lyonie (Vieux Lyon), festiwalu Muzyka Sakralna w Marktoberdorfie i Maastricht. „Sirin” brał także udział w takich festiwalach, jak "Ile de France", "Lufthansa Baroque Musik Festival" (Wielka Brytania), Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej w Cork (Irlandia), Festiwal Muzyki Religijnej we Fryburgu (Szwajcaria) i w Fezie (Maroko), Festiwal Bożonarodzeniowy (Christmas festival) w Bangkoku, Festiwal Europalia (Belgia) i wielu innych.

Dziś zespół „Sirin” jest równie młody i niewyczerpany (płodny) twórczo, jak i 20 lat temu. Łączy ciągłe występy gościnne i nagrania z pracą badawczą, projektami teatralnymi i pedagogiką.

W programie: śpiew cerkiewny, w tym znamienne, podróżne i uroczyste zaśpiewy (raspiewy) z XV-XVIII wieku, wczesna rosyjska polifonia z XVI-XVIII wieku, wczesny partes z XVII wieku, wiersze religijne wywodzące się z tradycji klasztornej, wspólnotowej (parafialnej) i ludowej, pieśni lirników (wędrownych bajarzy ludowych).

Andrey Nikolaevich Kotov

Olga Georgievna Baygulova
Valentina Pavlovna Georgievskaya
Galina Vyacheslavovna Guseva
Konstantin Sergeevich Isaev
Varvara Andreevna Manushina
Alexandre Platonovich Manotskov
Arkady Vladimirovich Sagaydak
Maria Vitalievna Shentalinskaya
Evgeny Alexandrovich Skurat
Pavel Anatolievich Suchkov
Polina Vladimirovna Terentyeva
Igor Nikolaevich Seredkin