polski

english

français

Chór Rustavi (Gruzja)

„Wczesne hymny cerkiewne”

07. 11. 2011 r. – poniedziałek
godz. 17.00
Kościół Środowisk Twórczych, ul. Marii Skłodowskiej–Curie 22

O festiwalu

Festiwal Kultury Chrześcijańskiej zorganizowany został po raz pierwszy w roku 1997, z okazji 10-lecia istnienia Teatru LOGOS (ZOBACZ). Stanowi w pewnym sensie przedłużenie idei organizowanych w całej Polce w latach 70. i 80. Tygodni Kultury Chrześcijańskiej, mających wtedy stanowić przeciwwagę dla propagowanego przez państwowe media modelu kultury świeckiej, nieposzukującej wartości transcendentnych i poddanej działaniu cenzury. Łódzkie Dni Kultury Chrześcijańskiej organizowano, wykorzystując na potrzeby spotkań z artystami, spektakli, wystaw i projekcji wiele kościołów, sal i pomieszczeń w całej Łodzi. Jednym z takich miejsc była aula Jana Pawła II w podziemiach Kościoła pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przy ulicy Kościelnej. Tam właśnie rozpoczął swoją działalność Teatr Logos, który przeniósł się ze swym twórcą, ks. Waldemarem Sondką (ZOBACZ), do kościoła przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie. To ten kościół w 1993 roku ks. arcybiskup Władysław Ziółek przekazał łódzkim twórcom i artystom, i erygował przy nim Ośrodek Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Łódzkiej. Do dzisiaj tu właśnie mieści się centrum „logistyczne” festiwalu, a we wnętrzach Kościoła Środowisk Twórczych odbywa się część festiwalowych imprez.

Festiwal tradycyjnie rozpoczyna się w listopadzie, w pierwszą niedzielę po dniu zadusznym. Trwa zazwyczaj dwa tygodnie, podczas których codziennie odbywają się różnego rodzaju zdarzenia specjalnie na ten czas przygotowane – premiery spektakli Teatru Logos i innych, zaprzyjaźnionych scen teatralnych, wystawy prac zaproszonych artystów, spektakle i przedstawienia zespołów zagranicznych, występy chórów i muzyków, często nie do zobaczenia w Polsce w żadnym innym czasie. Program festiwalu jest efektem całorocznej menedżerskiej pracy ks. Waldemara Sondki, dyrektora festiwalu, który wykorzystując dotychczasowe powiązania i kontakty zaprasza artystów interesujących, niebanalnych i tworzących sztukę nie zawsze religijną, ale zawsze poszukującą i na najwyższym poziomie. Dbałość o poziom propozycji festiwalowych jest stałą zasadą, środowisko Logosu bowiem od początku pragnęło dawać łodzianom możliwość kontaktu ze sztuką pozbawioną parafiańszczyzny, otwartą w spojrzeniu na człowieka i jak najdoskonalszą formalnie.

Festiwal nie jest działaniem nastawionym na dochód. Wszystkie karty wstępu są wydawane w formie bezpłatnych zaproszeń, a zespół Teatru Logos i osoby zaangażowane w organizację festiwalu działają na zasadzie wolontariatu. Nie oznacza to jednak, że Festiwal Kultury Chrześcijańskiej nic nie kosztuje. Przeciwnie, zorganizowanie zdarzenia kulturalnego na odpowiednim poziomie zawsze pociąga za sobą koszty. Organizacją środków zabezpieczających właściwą oprawę imprez festiwalowych zajmuje się ks. Waldemar Sondka przez cały rok. Udaje mu się pozyskać zarówno sponsorów (bez których Festiwal by nie istniał), jak i dotacje od instytucji zajmujących się finansowaniem kultury (bez których Festiwal nie miałby możliwości rozwoju). Wszystko to w celu zrealizowania podstawowej idei imprezy, która wywodzi się z Łódzkich Dni Kultury Chrześcijańskiej — umożliwienia przeżywania Tajemnicy poprzez sztukę każdemu, kto tego pragnie, kto tego potrzebuje. Spełnienie tej idei zakłada nieodpłatne uczestnictwo w wydarzeniach artystycznych i tak od początku Festiwalu do dzisiaj jest, że wejściówki otrzymać może każdy, kto zechce poświęcić chwilę swojego czasu, by odstać swoje w kolejce w dniu otwarcia biura festiwalu. Jedynym ograniczeniem ilości wydawanych wejściówek jest pojemność sal, w których organizowane są poszczególne imprezy dwutygodniowego programu.

 

Cookies

Strona Festiwalu Kultury Chrześcijańskiej używa cookies wyłącznie w celu dopasowania wyglądu i wyświetlania strony do preferencji użytkownika oraz dla gromadzenia statystyk odwiedzin (kraj, monitor, przeglądarka internetowa), pozwalających nam pracować nad ulepszeniem layoutu. Nie prowadzimy działań reklamowych z użyciem ciasteczek.

Nasza strona wymaga włączonej obsługi skryptów java.

Cookies to informacje tworzone przez skrypty obsługujące połączenie Twojej przeglądarki (zwane sesją) z serwerem obsługującym adres URL (adres internetowy wpisany w pasek adresu). Są one zapisywane na dysku Twojego komputera (ustawa nazywa to urządzeniem końcowego użytkownika) w folderach systemowych przeglądarki i używane przez serwer do rozpoznania Twoich ustawień, stanu poprzedniego lub wskazanych preferencji (np. wyboru koloru strony czy rozkładu list w wyliczeniach) przy każdym ponownym połączeniu. Cookies — jeśli istnieją zachowane na dysku — są pobierane i przesyłane z powrotem na serwer obsługujący adres URL w momencie rozpoczęcia przeglądania strony.

Cookies są konieczne do poprawnego działania różnych części większości witryn internetowych. Wyłączając cookies narażasz się na kontakt ze stroną działającą wadliwie.

 
1. Możesz zabronić przeglądarce internetowej zapamiętywania (akceptowania) plików cookies.

Spowoduje to prawdopodobnie utrudnienia w korzystaniu ze strony www, ciasteczka wymyślono bowiem jako mechanizm usprawniający działanie serwisów. Należy w tym celu zmienić na stałe – jednorazowo – ustawienia Twojej przeglądarki. Pamiętaj, żeby sprawdzić na wszelki wypadek te ustawienia po zainstalowaniu nowej wersji oprogramowania.

W przeglądarce Internet Explorer cookies można wyłączyć wykorzystując ustawienia — NARZĘDZIA — OPCJE INTERNETOWE — PRYWATNOŚĆ — WYBIERZ USTAWIENIE DLA STREFY INTERNETOWEJ (wersja IE 10).

W przeglądarce Firefox przez modyfikację ustawień — NARZĘDZIA — OPCJE — PRYWATNOŚĆ.

W Chrome — USTAWIENIA — ZAAWANSOWANE — PRYWATNOŚĆ — USTAWIENIA TREŚCI.

W przeglądarce Opera USTAWIENIA — PREFERENCJE — ZAAWANSOWANE — CIASTECZKA.

2. Możesz nakazać usuwać ciasteczka automatycznie po każdym zamknięciu przeglądarki.

Większa część cookies zbierających dane, których nie chcesz przekazywać nigdzie dalej, ma dość odległą datę wygaśnięcia i wcześniej nie wygasają one automatycznie. Cookies służące do automatyzacji pracy strony najczęściej mają ustawiony moment wygaśnięcia na zakończenie sesji przeglądania strony. Nigdy jednak nie ma pewności. Tę opcję lepiej zaznaczyć w ustawieniach.

3. Możesz regularnie używać programu czyszczącego system (z istniejącą i zaznaczoną opcją usuwania cookies).

Takie postępowanie jest zalecane ogólnie ze względów bezpieczeństwa i nie tylko odnośnie ciasteczek. Ponieważ jednak czynisz to na własne ryzyko, nie proponujemy Ci żadnego konkretnego programu. Część z nich jest zresztą płatna.

 

Chór Rustavi

Folklor muzyczny zajmuje ważne miejsce w życiu Gruzinów. W czasach starożytnych, pieśń i taniec przeważały wśród plemion Qartvelian. Asyryjski król Sargon (8 wiek p.n.e.) twierdził: Ludzie z kraju Mana zmienili ciężką pracę poprzez śpiew. Grecki historyk Ksenofon (4 wiek p.n.e.) pisze, że muzyka świecka, zwłaszcza wojenna i pieśni taneczne były bardzo popularne wśród pogan z plemienia Qartvelian.

Mimo faktu, że poprzez wieki Gruzja wiele wycierpiała od najeźdźców, Gruzini utrzymali swój język, pismo, religię i charakterystyczne tańce i pieśni, których główną cechą jest polifonia. Warto to zwłaszcza odnotować pamiętając o sąsiadujących z Gruzją krajach, w których przeważała kultura nomadyczna.

„Rustavi” powstało w 1968 r. w gruzińskim mieście Rustavi. Szybko zdobyło popularność, biorąc udział w wydarzeniach kulturalnych w całym kraju. Ich twórczość jest mocno osadzona w tradycyjnej sztuce ludowej, z której Rustavi czerpie wielką siłę. Tradycyjnie, pieśniarze „Rustavi” pochodzą z różnych części kraju a swoimi charakterystycznymi cechami regionalnymi urozmaicają przedstawienie.

Chórem dyryguje Badri Toidze, artysta ludowy.

Anzor Erkomaishvili jest siódmym pokoleniem dynastii muzycznej o trzystuletniej tradycji. Jego przodkami byli pieśniarze i dyrygenci chórów. Ma wielka wiedzę na temat gruzińskiej muzyki ludowej i jej tradycji. Erkomaishvili ukończył Krajowe Konserwatorium w Tbilisi, opublikował wiele interesujących artykułów i książek, spędził wiele lat przeglądając pieśni ludowe i hymny kościelne.

Pridon Sulaberidze – w przeszłości wiodący tancerz Narodowego Baletu Gruzińskiego, pod kierownictwem Iliko Sukhishvili i Nino Ramishvili, jest jednym z najlepszych tancerzy w Gruzji. Obecnie Pridon Sulaberidze jest głównym choreorgrafem „Rustavi”, odnoszącym wielkie sukcesy na tym polu. Pridon Sulaberidze stara się odtworzyć starożytne elementy ludowych tańców gruzińskich. Pracuje bez wytchnienia nad stylem przedstawień i umiejętnościami tancerzy „Rustavi”. Dzięki niemu „Rustavi” opracowało bogaty i różnorodny repertuar tańców z całej Gruzji.

Tancerzom „Rustavi” towarzyszą instrument ludowe z dawnych prowincji gruzińskich. Sulaberidze i Erkomaishvili tworzą harmonijny spektakl z tańcem, pieśnią i instrumentami ludowymi, wzmacniając szczególność „Rustavi”.

Od samego początku „Rustavi” stara się popularyzować mniej znane pieśni ludowe Gruzji, jak również hymny kościelne. Ich repertuar obejmuje wiele gatunków z różnych części kraju.

Poza muzyką wokalną artyści z Gruzji wykonują także wiele wspaniałych utworów instrumentalnych, na takich instrumentach jak panduri, salamuri czy change. To znacznie poszerza ich repertuar. „Rustavi” nagrało do tej pory ponad 700 rzadkich wersji gruzińskich pieśni i hymnów.

Przez 40 lat istnienia, „Rustavi” dało ponad 4000 koncertów i odwiedziło ponad 70 krajów świata, dając koncerty np. w Olimpii, Player, Mogador, Albert Hall, Auditorium, czy w Teatrze Wielkim w Moskwie.

W 2005, na 60-lecie ONZ w Nagoya, w Japonii, „Rustavi” zostało zaproszone przez UNESCO i odniosło wielki sukces.

Nagrody:

1980 – nagroda Zaqaria Paliashvili została przyznana Rustavi i soliście Hamletowi Gonashvili.

1984 – Narodowe Zgromadzenie Gruzińskiej Pieśni Ludowej i Tańca ‘Rustavi’ zostalo odznaczone medalem Gruzji.

1986 – ‘Rustavi’ zostało odznaczone Międzynarodową Nagrodą Alberta Schweitzera

1998 – ‘Rustavi’ odznaczono odrerem akademickim

1999 –Chór ‘Rustavi’ otrzymał Nagrodę Państwową wraz z głównym choreografem, Pridonem Sulaberidze.

13-14 listopada Rustavi dało koncerty w Tbilisi z okazji 40-lecia istnienia zespołu. 14 listopada obchodzono powstanie chóru.

 

Program koncertu

1.Tsmidao Ghmerto – Цмидао Гмерто,
The Hymn Of His Holiness And Beatitude Catholicos Pathriarch Of All Georgia Ilia II
„Święty Boże, Święty mocny, Święty nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami”

2. Shen Khar Venakhi – Шен Хар Венахи,
East Georgia (tryb kartalino–kachetyński)
„Ty jesteś latoroślą prawdziwą…” - śpiewana na Niedzielę Palmową.

3. Gikharoden Qaltsulta Siqadulo - Гихароден Калцулта Сикадуло,
West Georgia (tryb guryjski)
„Lęka się każdy, słysząc o niewymownej Bożej łaskawości…” - Irmos. 9 pieśń kanonu na Przemienienie Pańskie

4. Romelni Qerubinta – Ромелни Керубинта
East Georgia (tryb kartalino–kachetyński)
„Oto cherubini…”

5. Tsm. Ninos Kondaki (Trio) - Цминда Нинос Кондаки (Трио)
West Georgia (tryb kartalino – kachetyński)
„Kondak świętej Niny”

6. Shoba Sheni Ukhrtsnel Ars (Trio) –Шоба Шени Ухрцнел Арс,(Трио)
West Georgia (tryb guryjski)
„Twoje narodziny okazały się wiecznością…” - Irmos. 9 pieśń kanonu na Przemienienie Pańskie

7. Tsmidao Ghmerto – Цмидао Гмерто
East Georgia
„Święty Boże…” - Liturgiczna pieśń cerkiewna.

8. Aghmosavletidan Mzisad – Агмосавлетидан Мзисад,
West Georgia (tryb guryjski)
„Od wschodu do zachodu słońca…” [niech będzie pochwalone imię Pana. Teraz i zawsze. I na wieki wieków. Amen.] - śpiewana jest przy powitaniu Archijereja w świątyni.

9. Ghmerti Upali Da Gamogvichnda Chven – Гмерти Упали Да Гамогвичнда Чвен,
East Georgia (tryb kartalino – kachetyński)
„Pan Bóg nam się objawił …” - śpiewana na jutrzni.

10. Zari (Svanetian mourning Hymn) - The Western Mountain Region
«Зари» ( swańska )
W różnych zakątkach Gruzji funkcjonowały różne obrzędy opłakiwania zmarłych. Rodzina zmarłego towarzyszyła bliskiemu w jego ostatniej drodze, żegnała go z wszelkimi honorami. Na pogrzeb zapraszano krewnych i bliskich, którzy przychodzili w otoczeniu płaczek. Płaczki wykonywały chorały żałobne i pieśni-płacze („Zari”), stanowiące nieodłączną część obrzędu pogrzebowego. Pośród różnorodnych wariantów
pieśni-płaczy na szczególną uwagę zasługują wielogłosowe swańskie i guryjskie „Zari”. Wykonanie pieśni „Zari” opiera się na powtarzalności wykrzyknika: „Waj” – „Oj”.

11. Zari (Gurian song) - West Georgia, Зари (tryb guryjski)

12. Grdzeli Chona (East Georgia)
Easter song
Грдзели Чона – Длинный Чона (Карталинский лад). Чона – исполнялась в пасхальную ночь групой певцов, поздравляющих людей таким образом с праздником.

13. Jvarsa Shensa - East Georgia, Джварса Шенса
(tryb kartalino – kachetyński)
„Krzyżowi Twojemu kłaniamy się, Panie…” Tropar. Śpiewana w Tygodniu adoracji Krzyża.

14. Zhamta Da Tselta - West Georgia, Жамта Да Целта (tryb guryjski)
”Twoja zwycięska prawica…” Irmos. 1 pieśń, 1 – 20 głos.

15. Da Vitarca Meupisa - East Georgia, »Яко да Царя...»
(tryb kartalino – kachetyński)
„Jako i Króla…”

16. Alilo (Racha) - The Western Mountain Region, Алило
Alilo (Racha), bożonarodzeniowe obrzędy w różnych zakątkach Gruzji obchodzono w różny sposób. Zawsze jednak obowiązkową, niezmienną częścią była „Alilo”. Nazwa „alilo” pochodzi od żydowskiego słowa „alleluja”. Pieśni „alilo” były wykonywane w noc Bożego Narodzenia. Jej wykonawcy z maskami na twarzy (przebierańcy) obchodzili domy, śpiewając pieśń „alilo”. W ten sposób składali gospodarzom świąteczne życzenia, otrzymując w zamian podarunki. Do domu cieszącego się złą sławą z pieśnią „alilo” nie przychodzili, co poczytywane było za wielką hańbę dla domostwa. Pieśni „alilo”, pochodzące z różnych zakątków Gruzji, różniły się od siebie stopniem harmoniczności i właściwościami rytmiczno-intonacyjnymi.

17. Alilo (Artanian version) - East Georgia Алило
(tryb kartalino – kachetyński)

18. Alilo (Gurian) - West Georgia, Алило (tryb guryjski)

19. Lile (Heathen's time Hymn of Sun) – Лиле
The Western Mountain Region
Pogańska obrzędowa pieśń chorałowa (chorał). Uroczysty hymn bogini słońca przeniknięty mężnym i podniosłem duchem.

20. Chona (Kartlian song) - East Georgia
Chona – była śpiewana w Paschalną Noc przez grupę wykonawców pieśni cerkiewnych, którzy w ten sposób składali ludziom życzenia wielkanocne.

21. Kviria (Svanetian Hymn) – The Western Mountain Region, Квириа
Kviria, (tryb swański) chorał z czasów idolatrii (gdy cześć oddawano bożkom). Wcześniej „Kviria” wykonywali tylko kapłani kultu w czasie określonych świąt. Po rozprzestrzenieniu się chrześcijaństwa „Kviria” towarzyszyła procesji przy wynoszeniu ikony na dziedziniec cerkwi w dzień św. Kwiryka. „Kviria” była wykonywana również w czasie grzebania stuletniego starca, jeśli przy życiu pozostawały wszystkie jego dzieci i wnuki. Ów starzec uważany był za człowieka szczęśliwego, dlatego też płacz pogrzebowy zastępował śpiew „Kviria”.